تحلیلی بر ساختار فضایی در طرح جامع جدید تهران

شکل دادن به کالبد شهری بزرگ چون تهران، به نحوی که به یک انسجام قابل قبول و قابل احساس برسد، و جهات مختلف آن، توسط عامه مردم، قابل فهم باشد، یکی از اصلی ترین و مهمترین بخش های یک برنامه توسعه کالبدی علمی و منطقی برای این شهر است. اگرچه همه کارشناسان و دست اندرکاران رشته شهرسازی بر این امر اتفاق نظر دارند که تهران شهری است بدون شکل منسجم، غیر قابل فهم، بدون مرکزیت اصلی و فاقد خوانایی، به نحوی که یک شهروند عادی به سختی قادر است که یک نقشه ذهنی (mental map) درست و قابل درک از کلیت آن برای خود فراهم آورد، چه رسد به تازه واردان به آن؛ اما در نهایت ساکنان شهر، برای تداوم حیات شهری خود، کم و بیش مجبورند نقشه و الگوواره ذهنی خود از شهرشان را، هرچند ناقص، داشته باشند. توسعه کالبدی و غیر کالبدی تهران سالها بدون برنامه مشخص و به صورت موردی، مقطعی، سلیقه ای و جزیره ای اتفاق افتاده است و اینک با تصویب طرح جامع جدید امید می رود، پس از چند دهه توسعه بی برنامه، که تهران را از نظر کالبدی، به شهری به شدت پراکنده، نامنسجم و اصطلاحاً، چهل تکه، تبدیل کرده است، ساختار فضایی این شهر به سامان آید. بدین ترتیب، یکی از اقدامات بسیار اصولی صورت گرفته در طرح جامع جدید تهران سعی در شکل دهی به ساختار کلی کالبدی شهر تهران بوده است. در این مقاله هدف بر آن است که با نگاهی انتقادی به فرایند روش شناسی و نیز محصول بدست آمده برای ساختار کالبدی فضایی شهر تهران، به روش متفاوت دیگری اشاره شود که محصول آن م یتواند مکمل ساختار و استخوانبندی پیشنهادی طرح جامع باشد